تاریخچه صنعت نمایشگاهی

نمایشگاه جایگاهی است که در آن ارائه کنندگان و بازدیدکنندگان می‌توانند با کنشهای سازمان یافته و هماهنگ به داد و ستد کالاها، خدمات و اطلاعات بپردازند. نمایشگاه جایی است که عرضه‌کنندگان و بازدیدکنندگان با هم روبرو می شودند. نمایشگاه جایگاه شناساندن یک ایده نوین یا جای داد و ستد اطلاعات، نوآوریها، نوآفرینی‌ها و اختراع هاست.
تاریخ نمایشگاه‌ها با تاریخ بازرگانی و داد و ستد بشر در پیوند است. بازارهای مکاره از ۶۰۰۰ سال پیش وجود داشته است. فنیقیها به عنوان بزرگترین بازرگانان زمان خود نخستین نمایشگاه‌ها را در ۲۸۰۰ سال پیش از میلاد برپا کردند. فنیقی‌ها کالاهای جورواجور خود را با کشتی به سرزمین‌های دیگر می‌برند و در آنجا به نمایش می‌گذاشتند. با دگرگونیهای دوران نوزایی و انقلاب صنعتینیز رفته رفته نمایشگاه‌ها بهتر و بهتر برگزرار شدند و به گونه رویدادهای فصلی، محلی، منطقه‌ای و جهانی خودنمایی کرد. در سال ۱۸۳۰ نمایشگاه جهانی در شهرپاریس برگزار شد که از کشورهای مختلف چهار گوشه جهان در آن شرکت کردند و در این نمایشگاه مهندس ایفل باپرچ (برج ایفل) را در میانه نمایشگاه برای نمایش قدرت و پیشترفت صنعتی فرانسه به جهانیان معرفی کرد. در سال ۱۸۷۹ میلادی در شهر سیدنی استرالیا و در سال ۱۸۸۰ میلادی در شهر ملبورن نمایشگاه جهانی برپا شد. در آن زمان از عمر شهر ملبورن فقط پنجاه سال گذشته بود. از این دو نمایشگاه ۴ میلیون نفر دیدن کردند که برای کشور جوانی مانند استرالیا رقمی بسیار موفقیت آمیز بود. در سال‌های دیگر نمایشگاه‌های متعدد دیگری نیز بر پا شدند که از جمله آنان می‌توان به نمایشگاه جهانی در کشور آمریکا، انگلیس، ژاپن و غیره … اشاره کرد.
در ایران نیز بیشترین نمایشگاه‌های سده‌های گذشته در کنار بندرهای بزرگ یا شهرهای بزرگ که بر سر راه کاروانها جای گرفته بودند برگزار می‌شدند. جدا از بندر و شهرهای بزرگ، در مسیر راه‌های بازرگانی همچون جاده ابریشم که از ایران گذر می‌کرد نیز نمایشگاه بر پا می‌شد. در دوره صفویان بازاری به سبک نمایشگاه در اصفهان شکل گرفت، در دوره قاجار به کوشش عباس میرزا نمایشگاه بزرگی در تبریز برپا شد که در آن ساخته‌های ایران به نمایش درآمد، در این نمایشگاه بازرگانانی از روسیه و عثمانی نیز حضور داشتند. شرکت ایران در نمایشگاه‌های خارج از کشور برای نخستین بار در سال ۱۸۵۱ در نمایشگاه کاخ بلورین لندن رخ داد. بر می‌گردد که با فراخوان امیر کبیر صنعتگران در این نمایشگاه شرکت و کالاهای ایران از جمله پارچه‌های قلمکار، فرش و صنایع دستی، کاشی و انواع خشکبار را به نمایش گذاشتند.
در سال ۱۳۴۳ قانون تشکیل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی تصویب و در سال ۱۳۴۸ نمایشگاه بین‌المللی آسیایی با مشارکت ۳۳ کشور در تهران برگزار شد. بعد از برگزاری سه نمایشگاه آسیایی در سال ۱۳۵۲ نخستین نمایشگاه بین‌المللی تهران برپا شد که تا سال ۱۳۷۹ بیست و شش نمایشگاه بین‌المللی بازرگانی در تهران برگزار شده بود و از سال ۱۳۸۰ به صورت تخصصی برگزار می‌شود.
نمایشگاه‌ها بر پایه موضوع یا محل برگزاری به گونه زیر دسته‌بندی می‌شوند:
1- بازار (یا بازار مکاره)
2- نمایشگاه‌های محلی
3-نمایشگاه‌های منطقه ای
4-نمایشگاه‌های ملی
5- نمایشگاه‌های بین قاره ای
6- نمایشگاه‌های بین‌المللی عمومی
7-نمایشگاه بین‌المللی تخصصی
8- نمایشگاه‌های بین‌المللی اطلاعاتی
9-نمایشگاه‌های اختصاصی کشورها
10- نمایشگاه‌های اکسپو
11- نمایشگاه بین‌المللی فناوری اطلاعات
12-نمایشگاه مجازی